Türk bilim insanları, halen birçok gizemi barındıran soğuk kıta Antarktika’da 8. seferinde.
Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinesinde ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nün liderliğinde gerçekleştirilen 8. Ulusal Bilim Seferi ekibi, Antarktika’daki Horseshoe Adası’nda araştırmalarını sürdürüyor.
Yerli ve yabancı araştırmacıların yer aldığı ekip, çevre ve kirlilik araştırmaları, oşinografi ve hidrografi çalışmaları, atmosfer ve uzay gözlemleri, jeoloji ve jeofizik, enerji sistemleri, meteorolojik ölçümler, batimetri haritalarının üretilmesi gibi farklı disiplinlerde çalışmalar yürütüyor.
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nin lideri Prof. Dr. Ersan Başar, bir aylık süre boyunca 22 ayrı projeyle dünyanın geleceği için önemli soruların cevaplarını aradıklarını belirtti.
Bu projeler arasında yer alan “Antarktika Yarımadası Deniz Suyunda Çözünmüş Dağılmış Petrol Hidrokarbonlarının Dağılımı ve Parmak İzi Analizi” çalışmasına özel olarak değinen Başar, Antarktika’daki okyanus suyundaki petrol kirliliğinin kaynağını belirlemeye odaklandıklarını açıkladı.
Türk bilim insanlarının araştırmaları
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lider Yardımcıları Dr. Atilla Yılmaz ve Kaptan Doğaç Baybars Işıler, “Horseshoe Adası Sucul Ekosistemlerinde İnsan Kaynaklı Etkilerin İncelenmesi” projesiyle “Antarktika’daki göllerde insan kaynaklı kirleticilerin seviyesi ekosistemi tehdit edecek düzeyde mi?” sorusuna yanıt bulmaya çalıştı.
Ayrıca seyir ve can emniyetinin kutup bölgelerinde daha fazla nasıl geliştirilebileceğine dair araştırmalar yapıldı.
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Çevre Zabiti yüksek mühendis Aybike Gül Karaoğlu da “Horseshoe Adası Deniz ve Kıyı Ekosistemi’nde Antropojenik Etkilerin Belirlenmesi” projesiyle, Antarktika deniz ekosisteminde insan kaynaklı kirleticiler olup olmadığını, varsa miktarı ve içeriğini araştırdı.
Bilim seferinin tıp personeli Doç. Dr. Bengüsu Mirasoğlu da “VIII. Ulusal Antarktika Bilimsel Seferi Tıbbi Danışmanlık ve Tıbbi Saha Hizmeti” çalışmasıyla “kutup bölgelerinde sağlık hizmetlerinin nasıl daha iyi ve ideal hale getirilebileceğine” dair çalışmalar yaptı.
Buzullarda meydana gelen değişimin boyutlarının ne seviyede olduğu araştırıldı
Sefer katılımcısı Erhan Aslan, “Küresel Güneş Radyasyonunun Uzun Vadeli Değişimleri ve Antarktika’daki Potansiyel Etkileri” başlıklı çalışmayla “Antarktika’da uzun vadede güneşlenme radyasyonunun değişimi ve atmosferin diğer bileşenleri izlenerek ampirik modeller üretilebilir mi?” sorusunun cevabını aradı.
Dr. Fahri Karabulut da “İHA-GPR ve İHA-Fotogrametri Gözlemleriyle Antarktika Horseshoe Adası’nda Buzul İzleme ve 3 Boyutlu Modelleme” projesiyle “küresel iklim değişikliği sonucunda buzullarda meydana gelen değişimin boyutlarının ne seviyede” olduğunu araştırdı.
Sefer katılımcısı mühendis Zafer Şahingöz ise “Horseshoe Adası Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu Bakım-Onarımı” çalışmasında, “İstasyondaki verileri toplayıp inceleyerek, bu verileri üreten algılayıcıların bakım-onarımını yaparak daha doğru ve kararlı çalışabilir mi?” sorusunun cevabını aradı.
Mühendis yüzbaşı Yunus Aytaç Akdoğan da “Sabit GNSS istasyonunun bakım ve onarım ve GNSS verilerinin toplanması” projesiyle “Dismal ve Horseshoe adalarının yıllık mm mertebesinde jeodinamik hareketliliğinin ne kadar olduğu” sorusuna yanıt bulmaya çalıştı.
Sefer katılımcısı Sey. Asb. Kd. Üstçavuş Mehmet Cihan Erol da “Antarktika Horseshoe Adası Hidrografik Mesaha Çalışmaları” ile “seyir haritası üretimi için gerekli derinliklerin toplanması, seyir tehlikelerinin tespit edilmesi ve seyre engel tehlikeli bölgelerin belirlenmesi” konusunda çalıştı.
Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş, “Horseshoe Adası (Antarktika) Fitoplankton Fonksiyonel Grup Oranlarının HPLC Pigment Analizi ile Belirlenmesi ve Belirteç Pigment Kompozisyonu” projesiyle “Değişen iklim koşulları altında Antarktika ekosisteminin sürdürülebilir yönetimine ve iklim değişikliğine uyum çabalarına katkı sağlayacak fitoplankton fonksiyonel grupları, besin tuzu dinamiği ve hidrografik özelliklerinin güncel durumu nedir?” sorusunun cevabını aradı.
Plastik kirliliği ele alındı
Sefer katılımcısı Prof. Dr. Ülgen Aytan ise “Antarktika Horseshoe Adası’nda Plastik Kirliliği, Kaynakları ve Risk Analizi” çalışmasıyla “Gezegenimiz üzerinde en hızlı büyüyen tehdit olan plastik kirliliği Antarktika sucul (deniz ve tatlı su) ekosisteminde ne boyuttadır? Olası kaynakları nelerdir ve mevcut plastikler bu özel ekosistem için ne tür riskler teşkil etmektedir?” soruları üzerinde araştırmalarda bulundu.
Doç. Dr. Mehmet Korhan Erturaç, “Horseshoe Adası Basamaklı Kıyı Şekillerinin Haritalanması ve Tarihlendirilmesi” projesiyle “Antarktika’daki buzul örtüsünün erimesinin son 10 bin yılda kara alanlarının yükselimine nasıl etki ettiğini” inceledi.
Dr. Mehtap Dursun ise “Antartika Kıtası’nda Su Örneklerinde Yarı Uçucu Organik Bileşiklerin Karıştırma Barı Sorptif Ekstraksiyon TDU-GCMS/MS Yöntemi ile Tespit Edilmesi” projesiyle “Antarktika bölgesinin kıtasal sularında mikrokirleticiler var mıdır? Varsa seviyesi ve kökenini nedir?” sorularının cevabını aradı.
Dr. Denizhan Vardar da “Horseshoe Adası (Batı Antarktika) Sığ Deniz Tabanı ve Yakın Kıyı Alanları Buzul Kaynaklı Yapılarının Akustik ve Yüksek Ayrımlı İHA Fotoları ile Tanımlanarak Haritalanması ve Yakın Geçmiş Buzul Hareketlerinin Belirlenmesi” çalışmasıyla “deniz tabanı çökel birimlerinin nasıl dağıldığı, aşınım ve depolanma alanlarının karakterleri ve oluşum mekanizmalarının neler olduğu ve kıyı ile ne gibi etkiler bıraktığı” konusunda araştırmalarda bulundu.
Murat Özkatan ise “Horseshoe Adası’nın Paleomanyetizması: Tektonik ve Paleoşiddet Değişimlerinin Belirlenmesi, Marguerite Körfezi, Antarktika” projesiyle “Horseshoe Adası jeolojik oluşumu, üzerinde bulunduğu Antartika plakasının tektonik hareketleri ve yer manyetik alanın güney manyetik kutup bölgesinde zamanla nasıl değişti?” sorularına yanıt aradı.
Yeni nesil bataryaların kutup şartlarında performansı araştırıldı
Sefer katılımcısı Prof. Dr. Nüket Sivri, “Kutup Bölgelerinde Kritik Hammadde (KHM) Konsantrasyonlarının Belirlenmesi ve Potansiyel Ekolojik Risk İndeksinin Kutup Bölgelerine Uyarlanması” çalışmasıyla, “Endüstriyel üretim ve ekonominin sürdürülebilir işleyişi için önem taşıyan KHM’ler, Antarktik Bölgesi sucul ekosistem sağlığını nasıl etkiler? KHM kaynaklı olası toksik etkiler ve antropojenik baskılar her iki kutup bölgesinde de gözleniyor mu? Antarktika Kutup Bölgesi için uyarlanan potansiyel ekolojik risk indeksi (PERI), Arktik Kutup Bölgesinde oluşturulan indexten ne kadar farklı olabilir?” sorularının cevabı için araştırmalarda bulundu.
Doç. Dr. Hüseyin Ayhan Yavaşoğlu, “Kutup Şartlarına Uygun Enerji Depolama Sistemi Geliştirilmesi” çalışmasına ilişkin,
Proje kapsamında zorlu kutup şartlarında kullanılabilecek yeni nesil batarya hücrelerine sahip enerji depolama sistemi geliştirildi. Sistemimiz, mobil araçlara özgü sürüş çevriminde kullanım testine alınmasıyla yeni nesil bataryaların kutup şartlarında nasıl performansı sergileneceği sorusunun cevabını aradık.
dedi.
AA foto muhabiri Coşkun, “küresel iklim değişikliğinin etkilerini dünyaya duyurmayı” amaçladı
Sefer katılımcısı Oleg Vassilev de “Horseshoe Adası’nda İHA-GPR Gözlemlerine Dayalı Buzul İzleme ve 3 Boyutlu Modellenmesi” projesiyle “Sıcaklık artışına tepki veren buzulların modellenmesi ve simülasyonu için veri setini farklı bir yaklaşımla zenginleştirebilir miyiz?” sorusunun cevabını aradı.
Antonio Fernandez ise “PARANTAR İsimli Çalışmanın Amacı, Doğal Dinamiklerle Ve Aynı Zamanda İnsan Kaynaklı Faaliyetlerle İlişkili Holosen Buzullaşma Sürecini İncelenmesi” çalışmasıyla “son 200 yıldaki buzullaşmanın Holosen’in ilk dönemlerine göre daha hızlı gerçekleşip gerçekleşmediğini” araştırdı.
Dr. Sofia Galban Mendez de “MICROAIRPOLAR” isimli projesiyle, “kutup bölgelerindeki mikroorganizmaların biyocoğrafyası, taşınımı ve adaptasyonu” üzerinde çalışmalarda bulundu ve “Mikroorganizmaların havaya yayılma kabiliyeti nasıldır?” sorusunun yanıtını bulmaya çalıştı.
Shweta Dutta ise “Antarktika’da Aydınlatma Kaynaklı Whistler Dalgaları” projesiyle “ABD’nin güneydoğusundaki yıldırım çarpmalarının Antarktika Horseshoe Adası üzerindeki çok düşük frekanslı (10 kHz) ıslık sesi dalgalarıyla bağlantılı olup olmadığını” inceledi.
Kağan Gökhan Görgişen de “Bilim İletişimi Faaliyetleri” çalışmasıyla Milli Teknoloji Hamlesi’nin merkez odağında olan ve itici gücü olarak değerlendirilen “nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesine, geliştirilmesine ve toplumsal altyapısının hazırlanmasına katkıda bulunmayı” amaçlayan araştırmalarda bulundu.
Sefer katılımcısı AA foto muhabiri Şebnem Coşkun da kutup seferlerinde yürütülen bilimsel çalışmalar, küresel iklim değişikliğinin etkileri ve canlı yaşamına dair yaptığı fotoğraf, video ve haber projeleriyle “Türkiye’nin kutup bölgelerine düzenlediği bilimsel seferlerin çıktılarının tüm dünyaya duyurulmasını” amaçladı.
